ผู้แปล: จุยเซียน
บรรณาธิการ: ทองแถม นาถจำนง
จำนวนหน้า: 126 หน้า
ราคา: 120 บาท
พิมพ์โดย: สำนักพิมพ์ชุมศิลปธรรมดา
ประเภท: เอเซียศึกษา
ISBN: 9786169069218
โป๊ยเซียน หรือคณะแปดเซียน เป็นเทวดาในศาสนาเต๋าที่ชาวบ้านรู้สึกใกล้ชิดมากกว่าเทพเจ้าองค์อื่น ๆ ตำนานเรื่อง “โป๊ยเซียน” เกิดขึ้นนมนานมากแล้ว และมีหลายตำนาน แต่ละตำนานก็ยกย่องชื่อบุคคลที่ได้เป็นโป๊ยเซียนแตกต่างกันไป
ตำนาน แรกคือ “แปดเซียนหวยหนาน” เซียน 8 ท่านนี้ คือคณะนักอักษรศาสตร์ 8 คนที่สนิทสนมและมีส่วนช่วยให้ “หวยหนานหวาง”(องค์ชายหวยหนาน-หลิวอัน) เขียนหนังสือ “หวยหนานจื่อ” สำเร็จ ปราชญ์แปดคนนี้ในจดหมายเหตุประวัติศาสตร์เรียกกันว่า “ปากง – แปดผู้อาวุโส” ประกอบด้วย จั่วอู๋
左吴、 หลี่ส้าง 李尚、 ซูเฟย 苏飞、 เถียนหยิว 田由、 เหมาพี 毛披、 เหลยเป้ย 雷被、 จิ้นเม่า 晋昌、อู่เป้ย 伍被。 แปดคนนี้ไม่เกี่ยวอะไรกับเรื่องเซียน แต่เนื่องจาก องค์ชายหวยหนานองค์นี้หลงใหลในเรื่องเซียนเรื่องเทพและการหุงยาอมฤต ชนรุ่นหลังจึงใส่ตำนานต่อไปอีกว่าเมื่อท่านหุงยาอมฤตสำเร็จ แล้วแบ่งให้บุคคลทั้งแปดได้กินด้วย บุคคลทั้งแปดนั้นจึงได้เป็น “แปดเซียน” แต่รายชื่อกลับเปลี่ยนไปเป็นพวกปราชญ์ฝ่ายเต๋า แปดเซียนหวยหนานประกอบด้วย หญงเฉิงกง 、หลีเอ่อร์ 李耳、ต่งจงซู 董仲舒、 จางเต้าหลิง 张道陵、 เหยียนจิ้นผิง 严君平、 หลี่ปาไป่ 李八百、 ฟ่านฉางเซิง 范长生、 เอ่อร์จูเซียนเซิง 尔朱先生。
ตำนานต่อมาเกิดในยุคราชวงศ์จิ้น ( ค.ศ 265-420) “เฉียวสิ้ว” เขียนหนังสือเรื่อง “สู่จี้ – บันทึกแดนสู่”《蜀纪》กล่าวถึง “แปดเซียนแดนสู่” (สู่ คือจ๊กก๊ก ในสมัยสามก๊ก) แปดเซียนแดนสู่นี้ล้วนเป็นนักพรตเต๋า บำเพ็ญพรตอยู่ในแคว้นสู่ แล้วสำเร็จเป็นเซียนในแคว้นสู่นี่เอง แปดเซียนแดนสู่ประกอบด้วย หญงเฉิงกง 容成公、หลีเอ่อร์ 李耳， ต่งจงซู 董仲舒 ， จางเต้าหลิง 张道陵 ， จวงจวี้ผิง 庄居平， หลี่ปาไป่ 李八百， ฟ่านฉางเซิง 范长生， เอ่อร์จูเซียนเซิง 尔朱先生 แปดเซียนแดนสู่นี้ ไม่เกี่ยวอะไรกับ “โป๊ยเซียน” ที่นับถือกันอยู่ในปัจจุบัน
ตำนานต่อ มา เป็นเรื่องของเซียนสุราแปดคนในยุคราชวงศ์ถาง มหากวี “ตู้ฟู่” เขียนกวีบทหนึ่งชื่อ “เพลงแปดเซียนเสพสุรา” กล่าวถึงกวีและศิลปินเอก 8 คนที่ชื่นชอบดื่มสุราแล้วร่ายกวีกัน แปดเซียนสุราประกอบด้วย หลี่ไป๋ , เห้อจือจาง , หลี่สื้อจือ , หวางจี้จิ้น , ชุยจ้งจือ , ซูจิ้น , จางตาน , เจียวสุ้ย
เรื่องของผู้ที่ถูกเรียกว่า “โป๊ยเซียน ” เริ่มเห็นกระจัดกระจายอยู่บ้างแล้วตั้งแต่ยุคราชวงศ์ถาง และยุคราชวงศ์ซ่ง แต่ยังไม่มีเรื่องเป็น “คณะเซียน” อย่างที่แพร่หลายในปัจจุบัน เรื่องราวของ“คณะแปดเซียน” เริ่มปรากฏขึ้นในเรื่องอุปรากรงิ้วยุคราชวงศ์หยวน งิ้วยุคราชวงศ์หยวนมีเรื่องของ “เทพเซียนทั้งแผด” แต่รายนามยังไม่เป็นเอกภาพกัน
อย่างเช่นบทอุปรากรเรื่อง “ลื่อท่งปินเมาสุรา ณ ร้านเยวี่ยหยางโหลวสามรอบ” ของ “หม่าจื้อหยวน” นั้น คณะโป๊ยเซียนยังไม่มีห้อเซียนกู โป๊ยเซียนเป็นเพศชายทั้งหมด ชื่อที่ไม่ตรงกับคณะโป๊ยเซียนปัจจุบันนี้ คือ “สวี่เวินเวิง” 徐神翁
จนกระทั่งในสมัยราชวงศ์หมิง “อู๋หยวนไท่” ประพันธ์นิยาย เรื่อง “แปดเซียนท่องบูรพา” ขึ้นมา โดยใช้ชื่อแปดเซียนเรียงลำดับก่อนหลังดังนี้ ทิก้วยลี้ 铁拐李 , ฮั่นเจงหลี 汉钟离（或钟离权）、น่าใช่หัว 蓝采和 , จางกั๋วเล้า 张果老、ห้อเซียนกู 何仙姑、ลื่อท่งปิน 吕洞宾 , ฮั่นเซียงจื้อ 韩湘子 , เช่าก๊กกู๊ 曹国舅 ชื่อแปดเซียนและการเรียงลำดับแปดเซียนคณะนี้ตรงกับคณะแปดเซียนที่ผู้คนเคารพ บูชากันในยุคปัจจุบัน สรุปได้ว่า “โป๊ยเซียน” ที่นับถือกันในปัจจุบันนี้ เริ่มต้นมาจากนิยายของ “อู๋หยวนไท่” นั่นเอง
เหตุที่ชาวบ้านนิยมบูชาโป๊ยเซียน
คณะ แปดเซียนหรือโป๊ยเซียนนี้ไม่เหมือนกับเทวดาเต๋าองค์อื่น ๆ อีกมาก ด้วยเหตุว่า “โป๊ยเซียน” ล้วนมาจาก “คนเป็น ๆ “ เรานี่เอง อีกทั้งยังประกอบกรรมต่าง ๆ มากมายหลาย ๆ อย่างในทางโลกย์ แล้วภายหลังจึงได้สำเร็จมรรคผล แตกต่างจากภาพลักษณ์ของเทพยาดาเต๋าทั่ว ๆ ไป ดังนั้นโป๊ยเซียนจึงได้รับความนิยมจากมวลชนมาก
คณะแปดเซียน นี้ ประกอบด้วย ขุนพล เชื้อพระวงศ์ชั้นสูง ขอทาน นักพรต ฯ มิได้เกิดมาก็เป็นเทพเป็นเซียน แถมยังมีข้ออ่อน ข้อเสีย เป็นต้นว่า ฮั่นเจงหลีเปิดหน้าอกเสื้อเปลือยหัวนม ลื่อท่งปินนิสัยเจ้าชู้ ทิก๋วยหลีชอบเสพสุรา นอกจากนี้แปดเซียนยังประมวลเอาสัญลักษณ์ตัวแทนแดประการ อันได้แก่ ชาย หญิง เฒ่า เด็ก ร่ำรวย ยากจน สูงศักดิ์ ต่ำศักดิ์ เข้าไว้ด้วยกันเป็นคณะ ด้วยเหตุนี้อารามเต๋าทั่วไปจึงมักจะมีสถานที่สำหรับบูชาโป๊ยเซียนโดยเฉพาะ ขึ้น และก็มีศาลเจ้าโป๊ยเซียนโดยเฉพาะเลยเกิดขึ้นมากมาย
รูปของ โป๊ยเซียนก็มักปรากฏแพร่หลายมาก ทั้งในเรื่องงิ้ว ในภาพวาด ลายปักผ้า รูปบนเคลื่องเคลือบ รูปในโคมไฟ เรื่องตำนานของโป๊ยเซียนที่แพร่หลายมากเรื่องหนึ่งคือ เรื่องที่คณะโป๊ยเซียนจะต้องขึ้นสวรรค์ไปร่วมงานวันเฉลิมพระชนม์ของพระแม่ “ซีหวางหมู่” ชาวบ้านจึงนิยมนำเรื่องของแปดเซียนมาใช้ในงานฉลองวันเกิดกัน
นับ แต่ราชวงศ์ซ่ง ราชวงศ์หยวน เป็นต้นมา ผู้คนนำเอาตำนานนิทานชาวบ้านมากมายเข้าไปสวมให้ตัวโป๊ยเซียน ทำให้ตำนานโป๊ยเซียนมีเพิ่มมากขึ้นและก็พิศดารขึ้นเรื่อย ๆ ด้วย จนเกือบจะเป็นสุดยอดเทพนิยายของจีน
